พระธาตุภูเพ็ก
ประวัติความเป็นมา
ประเทศไทยตั้งอยู่บนเส้นรุ้งประมาณ ๘-๒๐ องค์ศาเหนือ) ในขณะที่วันที่กลางคืนแสนสั้นที่สุด คือ วันที่ ๒๑ มิถุนายน หรือเรียกว่า วันครีษมายันโดยเฉลี่ยแล้วในประเทศไทยวันดังกล่าวกลางคืนจะนานประมาณ๑๐-๑๑ ชั่วโมงเท่านั้น
จากปรากฏการณ์ดังกล่าวของดวงอาทิตย์ มนุษย์ใน ยุคโบราณจึงสร้างโบรณสถานโดยใช้ข้อมูลดาราศาสตร์เป็นเครื่องกำหนดและยึดเอา สิ่งก่อสร้างนั้นเป็น "สุริยปฏิทิน" ซึ่งถือว่าเป็นต้นแบบของ ปฏิทินสากลที่เราใช้กันอยู่ทุกวันนี้
ในต่างประเทศมีโบราณสถานที่ถือว่าเป็นสุริย ปฏิทิน อันเป็นที่รู้จัก และมีชื่อเสียงไปทั่วโลก เช่น ปราสาทนครวัด ประเทศ กัมพูชา ปราสาทมาชูปิกชู ประเทศเปรู ตัวสฟิงซ์ ประเทศอียิปต์ สโตน เฮนจ์ ประเทศอังกฤษ ถ้ำนิวเกรน ประเทศไอซ์แลนด์ พีระมิด เอล คาสติโล ประเทศ เม็กซิโก รวมทั้งมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ กรุงโรม ประเทศอิตาลี
อย่างไรก็ตามในวันที่ ๒๑ มีนาคม หากมีการถ่ายทอด สด ตำแหน่งของพระอาทิตย์จากโบราณสถานที่กล่าวมาข้างต้น ตำแหน่งของดวง อาทิตย์จะขึ้นตรงกับจุดกึ่งกลางของโบราณสถานทั้งหมด เช่น สฟิงซ์ ดวงอาทิตย์ จะขึ้นตรงบริเวณปลายจมูก มหาวิหารเซ็นต์ปีเตอร์ ดวงอาทิตย์จะขึ้นตรงกับ ประตูด้านทิศตะวันออกของวิหาร ส่วนที่ปราสาทมาชูปิกชู ดวงอาทิตย์จะขึ้นหน้า ช่องกลาง (มี ๓ ช่อง) ในขณะที่ปราสาทนครวัด ดวงอาทิตย์จะขึ้นตรงกับยอดพระ ปรางค์องค์กลางพอดี
สำหรับโบราณสถานของประเทศไทยที่ถือว่าเป็น สุริยปฏิทินคือพระธาตุภูเพ็กซึ่งประดิษฐานณ วัดพระธาตุภูเพ็ก ต.นาหัวบ่อ อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร และมีบันไดก่อปูนขึ้นบนยอดเขาประมาณ๔๙๙ ชั้น
พระธาตุภูเพ็กเป็นโบราณสถานที่เรียกว่าปราสาทขอมสร้าง ด้วยหินทรายตั้งอยู่บนฐานศิลาแลง มีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสย่อมุม ด้าน หน้าเชื่อมต่อกับมณฑป รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ชั้นที่ ๑ สูง๑.๕๘ เมตรชั้น ที่ ๒ สูงประมาณ๐.๗๐ เมตรตัวปราสาทสูง ๗.๖๗ เมตรซึ่งยังสร้างไม่แล้ว เสร็จ ไม่มีหลังคา และยอดปราสาท เพียงแต่ทำขื่อตั้งไว้เท่านั้น
พระธาตุภูเพ็กสร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่๑๖ ในวัน ที่๒๑ ดวงอาทิตย์ขึ้นตรงกลางของประตูห้องวิมาน และเรืองแสงสีแดงอย่างสวย งาม เหนือแท่งศิวลึงค์ที่ตั้งอยู่หน้าประตู
นายสรรค์สนธิบุณโยทยาน ผู้เชี่ยวชาญด้านดารา ศาสตร์และผู้เขียนหนังสือสุริยปฏิทินพันปี บอกว่าปราสาทภูเพ็กไม่ได้เป็น เพียงแค่ศาสนสถานแบบธรรมดาดังตำนานดาวเพ็ก ตามที่เราๆ ท่านๆ เคยได้ยิน มา แต่ที่นี่มีอุปกรณ์ดารา แห่งศาสตร์ไฮเทค เรียกว่า สุริยปฏิทินสามารถบ่งชี้ตำแหน่งดวงอาทิตย์ในจักรราศีสำคัญได้อย่างแม่นยำ ไม่แพ้คอมพิวเตอร์
แต่สิ่งที่มหัศจรรย์ไปกว่านั้นคือ สถานที่ตั้งปราสาท ภูเพ็ก สกลนคร ปราสาทหินพิมาย นครราชสีมา และปราสาทนครทม เสียมเรียบ ประเทศ กัมพูชา ทำมุมเป็นรูปสามเหลี่ยมสวยงาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งปราสาทภูเพ็ก กับ ปราสาทนครทม อยู่เส้นตรงเดียวกันในแนวเหนือใต้ เป็นความบังเอิญ หรือผู้ สร้างจงใจเช่นนั้นก็ไม่ทราบ
ปราสาทภูเพ็ก เป็นวัตถุพยาน ที่สะท้อนภาพในแง่มุมของศาสนา ดาราศาสตร์ และข้อขัดแย้งทางการเมืองอย่างชัดเจน
เริ่มต้นจากการเลือกสถานที่ก่อสร้างปุโรหิตผู้รับผิดชอบโครงการ ต้องมองหาภูเขาที่สูงที่สุด และมีรูปร่างเหมือน เขาพระสุเมร ต้อง มีการปรับแต่งพื้นดินบนยอดเขาให้ราบเรียบ เพื่อให้ตัวปราสาทตั้งอยู่ริม หน้าผา ด้านทิศตะวันออก และทำมุมกวาด ๙๐ องศา จากทิศเหนือ ตามความเชื่อวัน ศักดิ์สิทธิ์ของปฏิทินมหาศักราช (Saka calendar) ที่กำหนดให้ตรงกับวสันตวิษุวัต (Vernal equinox) กลางวันเท่ากับกลางคืนดวงอาทิตย์ขึ้นที่ทิศ ตะวันออกแท้ (Due east) แสงอาทิตย์ยามเช้าตรู่จะส่องตรงเข้าไปยังประตูห้องวิมานเพื่อเป็นพลังในการประกอบพิธีของเจ้านายชั้นสูง
จากการสำรวจอย่างละเอียดพบว่าหินทรายที่ใช้ก่อสร้าง ถูกนำมาจากหน้าผาด้านทิศตะวันตก อยู่ห่างออกไปประมาณ ๔๐๐ เมตร ปัจจุบันยัง มีร่องรอยของการตัดหินทุกขั้นตอน เริ่มจากการทำเครื่องหมายตีเส้น กำหนด รูปร่างบนแท่งหิน การเซาะร่องได้เพียงบางส่วน
หินที่ตัดเรียบเสร็จแล้วถูกทิ้งอยู่เรี่ยราดตามราย ทาง แสดงให้เห็นว่า การทิ้งงานแบบกะทันหัน ขณะเดียวกันก็มีรอยขีดที่พื้นประตูด้านทิศตะวันออก และผนังด้านทิศตะวัน ตก บ่งชี้ตำแหน่งดวงอาทิตย์ในวันวิษุวัต ซึ่งตามปฏิทินสากลปัจจุบันตรงกับ วันที่ ๒๑ มีนาคม (วสันตวิษุวัต : Vernal equinox) และ ๒๓ กันยายน (ศารท วิษุวัต : Autumnal equinox) รวมทั้งรอยขีดที่ประตูด้านทิศเหนือทิศใต้ และ ทิศตะวันตก บ่งชี้ตำแหน่งทางดาราศาสตร์ที่เรียกว่า ทิศภูมิศาสตร์ทั้งสี่ (The four cardinals)
"ถ้าท่านได้มีโอกาสไปที่ปราสาทภูเพ็ก ตรงกับวัน วสัน ตวิษุวัต ๒๑ มีนาคมและ ศารทวิษุวัต ๒๓กันยายน จะเห็นด้วยตาตนเองว่า ดวง อาทิตย์ขึ้นตรงกลางประตูห้องวิมาน และเรืองแสงสีแดงอย่างสวยงาม เหนือแท่ง ศิวลึงค์ ที่ตั้งอยู่หน้าประตู ปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์เช่นเดียวกันนี้ ก็ มีที่ปราสาทนครวัด ที่เมืองเสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา และอีกหลาย ปราสาท เช่น ปราสาทพนมบาเค็ง และปราสาทบายน" นายสรรค์สนธิกล่าว ที่มาคมชัด ลึก
